De Jeruzalemkapel

Op 12 mei 1427 krijgen de broers Jacob en Pieter II Adornes fantastisch nieuws uit Rome: paus Martinus V heeft toestemming verleend tot het bouwen van een kapel met een klokkentoren. Bovendien mocht een kapelaan er iedere dag de mis lezen. Rechten normaal enkel gegeven aan parochiekerken, maar waarschijnlijk had de Italiaanse tak van de Adornes nog steeds goede relaties met het pauselijk hof te Rome.

In 1452 vatten Pieter II en zijn echtgenote het plan op om in de familiekapel een soort openbare bibliotheek te organiseren. De Adornes hadden immers een indrukwekkende verzameling: werken van klassieke auteurs als Vergilius en Cicero, humanistische geschriften van Lorenzo Valla, gedichten van Francesco Petrarca maar ook anatomische teksten en traktaten over astronomie en geografie. Een erudiete, vroeg-humanistische collectie met aandacht voor antieke literatuur, geschiedenis, wetenschap en poëzie.

Anselm Adornes, zoon van Pieter II en het meest flamboyante lid van de Adornes familie zet de Jeruzalemstichting na zijn vader verder. Anselm was een veelzijdige man: diplomaat, ridder, zakenman, maar zijn meest opmerkelijke prestatie is waarschijnlijk zijn bedevaart naar het Heilige Land in 1470-1471, waarbij hij talloze gevaren trotseert. Hij komt veilig en gezond terug, en verwerft een aanzienlijk prestige. In die tijd krijgt het Adornesdomein het uitzicht zoals we het vandaag kennen: de oude kapel die in 1429 was ingewijd wordt afgebroken en vervangen door een prestigieuze kapel bedoeld als een replica van de Heilig Grafkerk in Jeruzalem. De godshuisjes worden gebouwd, de woning van de familie wordt verfraaid en vergroot.

In deze gewijde rooms-katholieke kapel celebreert de familie ook vandaag nog religieuze evenementen, zoals doopvieringen. Af en toe vinden er ook klassieke concerten of lezingen over erfgoed en kunst plaats. Bij nocturnes wordt de kapel verlicht met kaarsen.

Naast de bovenkapel bevindt zich een bidkapel. Via dit achtzijdige volledig beschilderde kamertje konden de familieleden de liturgische diensten in de bovenkapel volgen door de kleine venstertjes, vergelijkbaar met de bidkapel in het Gruuthusemuseum. Kijk zeker door de kijkspleet aan de laatste paar treden van de rechtse trap en bemerk de polychromie binnen de bidkapel.

Naast de schilderijen, relieken en crypte is zeker het grafmonument centraal in de benedenkapel opmerkelijk. Deze graftombe is van Anselm Adornes en zijn vrouw Margareta van der Banck. Het is één van de weinig volledige bewaarde vrijstaande tomben in Brugge, die op zijn oorspronkelijke plaats van bestemming de eeuwen trotseerde. Anselm werd vermoord in Schotland, waar ook zijn lichaam begraven ligt. Enkel zijn hart werd naar de tombe in de Jeruzalemkapel teruggebracht.